Modellen voor het ontstaan van psychose

Het stress-kwetsbaarheidsmodel gaat er van uit dat een psychose ontstaat door de interactie van drie verschillende factoren, namelijk wetsbaarheid, draaglast en draagkracht. 

Ieder van ons beschikt over een bepaalde draagkracht, dat in het balkmetafoor voorgesteld wordt als de balk. Hoe stevig deze balk is, is voor iedereen anders. Soms is er sprake van een kwetsbaarheid, zoals een psychosegevoeligheid, dat hier wordt weergegeven als een kwetsbaar punt in de balk. Die kwetsbaarheid wordt erfelijk bepaald of ontstaat omwille van traumatische gebeurtenissen in de kindertijd. Het gewicht dat op deze balk ligt, de draaglast, slaat op alle moeilijke zaken en gebeurtenissen die doorheen het leven ons pad kruisen. Deze kunnen zowel van korte als van lange duur zijn, maar voor iedereen geldt dat ze voor heel wat stress zorgen. Stressvolle gebeurtenissen, zoals een relatiebreuk, gepest worden, traumatische ervaringen, en financiële problemen, kunnen de draagkracht van de balk op de proef stellen. Soms wegen deze lasten zodanig door, dat de draagkracht van de balk wordt overschreden. Zeker wanneer er geen hulpbronnen (muren) zijn die de balk extra verstevigen. Op dat moment komen er barsten in de balk, die we hier kunnen gelijk stellen aan psychotische symptomen.

Een evenwicht tussen draaglast en draagkracht is dus van cruciaal belang. Omdat draaglast, of stress, inherent deel uitmaakt van het leven, ligt herstellen van een psychose of leven met psychose niet in het vermijden van alle stress. Herstellen van een psychose heeft veel meer te maken met het verstevigen van onze draagkracht en het herwinnen van een nieuw evenwicht. De robuustheid van onze draagkracht is één van de doorslaggevende factoren binnen het al dan niet ontstaan van een psychose. Onze draagkracht en kunnen we zien als onze persoonlijke hulpmiddelen die het mogelijk maken de belasting te dragen. Er zijn verschillende factoren die een positieve invloed kunnen hebben op onze draagkracht. Een ondersteunend netwerk, medicatie, een gezonde leefomgeving en het aanleren van vaardigheden verstevigen de balk en helpen ons beter overweg te kunnen met moeilijkheden. Dit zijn onze beschermende factoren.