Pagina
Intrinsiek vs. extrinsiek
Voltooingsvoorwaarden
Motivatie is geen alles-of-niets gegeven. Je kunt motivatie op een continuüm plaatsen van intrinsieke naar extrinsieke motivatie. Wanneer motivatie intrinsiek is, doe je iets omdat je het gedrag zelf plezierig, zinvol, voldoeninggevend of waardevol vindt. Het gedrag levert je dus rechtstreeks voordelen op. Het komt als het ware van binnenuit. Je wilt het graag doen.
Wanneer motivatie extrinsiek is, doe je iets niet omwille van het gedrag zelf, maar omwille van de gevolgen van het gedrag. Het gedrag levert niet rechtstreeks voordelen op, maar wel onrechtstreeks. Je doet iets omdat het van je verwacht wordt, of omdat er beloningen of straffen vasthangen aan het al dan niet stellen van het gedrag. Je wilt via het gedrag een ander doel bereiken. Het gedrag is louter een middel naar een doel, of als iets dat je van buitenaf wordt opgelegd. Je moet het doen.
Hoewel het verschil op het eerste zicht duidelijk lijkt, is het soms niet gemakkelijk om intrinsieke en extrinsieke motivatie te onderscheiden van elkaar. Dat komt doordat er meerdere gradaties bestaan tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie. Laten we het gedrag sporten als voorbeeld nemen. Hoe zou je onderstaande motivatoren om te sporten rangschikken van extern gemotiveerd naar intern gemotiveerd?
Je zou de gradaties op een continuüm van extrinsiek naar intrinsiek zo kunnen voorstellen:
Het continuum van extrinsiek naar intrinsiek wordt bepaald door de mate waarin de motivatie van binnen of buitenaf komt. Hoe intrinsieker de motivatie, hoe meer het van “binnenuit” komt. Er zijn geen bronnen van buitenaf nodig om gemotiveerd te zijn tot het gedrag. We spreken dan ook wel van “autonome” motivatie: we houden het gedrag zelf in stand vanuit onze eigen doelen, waarden of interesses. Bij extrinsieke motivatie, is de motivatie niet autonoom. Het gedrag hangt af van interne of externe druk, verwachtingen, beloningen of straffen. Van zodra deze wegvallen, zal iemand ook niet meer gemotiveerd zijn om het gedrag te stellen. Als we een duurzame verandering willen bekomen, is het dus belangrijk dat motivatie zo veel mogelijk intrinsiek is. De vraag is dan hoe we extrinsieke motivatie kunnen internaliseren.
Volgens Ryan en Deci (2000) hangt de mate waarin we intrinsiek gemotiveerd zijn af van de mate waarin ons gedrag onze psychologische basisbehoeften vervult. Volgens Ryan en Deci zijn er 3 grote psychologische basisbehoeften:
- Autonomie
We hebben allemaal de nood om ons leven in handen te hebben. Autonomie wilt zeggen dat je zelf kunt bepalen hoe je leven eruit ziet, dat je beslissingen kunt maken over wat je doet en over de doelen die je wilt bereiken. Het gaat kortom over het kunnen hebben van impact op je eigen leven. - Competentie
We willen niet enkel zelf onze doelen bepalen, maar het is ook belangrijk dat we het gevoel hebben dat we de vaardigheden kunnen ontwikkelen om deze te bereiken. De nood aan competentie wilt zeggen dat we het gevoel willen hebben dat we kunnen groeien en we succeservaringen kunnen opbouwen. We hebben dus nood aan uitdagingen die onze vaardigheden doen groeien, maar die ook haalbaar zijn. - Verbondenheid
Tenslotte staan we niet los van anderen. We hebben allemaal de nood om betekenisvolle interacties en relaties met anderen aan te gaan.
Als hulpverlener kunnen we intrinsieke motivatie vergroten door in te zetten op deze drie basisbehoeften:
Je kunt autonomie verhogen door de cliënt zelf te laten bepalen wat hij wil veranderen in het leven.
Informeer over verschillende keuzemogelijkheden en respecteer de keuze van de cliënt. Vermijdt het woord “moeten” en zet in op het woord “willen”, bijvoorbeeld: “Wat wil jij veranderen?” of “Hoe zou je willen dat je leven eruit ziet?”.
Competentie kun je stimuleren door de sterktes van de cliënt te benadrukken. Geef daarnaast een duidelijk kader en structuur. Wanneer mensen weten wat ze moeten doen en hoe, voelen ze zich competenter.
Tenslotte kun je verbondenheid vergroten door een goede relatie op te bouwen. Dit doe je door erkenning te geven voor de problemen en het lijden.
Doorheen de volgende hoofdstukken zal je merken dat veel van de besproken interventies van de module eigenlijk neerkomen op het invullen van deze 3 basisbehoeften.
Laatste wijziging: Friday, 6 January 2023, 13:24
