Pagina
Wat maakt iemand psychisch gezond?
Voltooingsvoorwaarden
Voor we kunnen begrijpen wat psychische kwetsbaarheid is, moeten we eerst weten wat het betekent om psychisch gezond te zijn. Er zijn verschillende termen die verwijzen naar psychische gezondheid: mentaal welzijn, geestelijke gezondheid, psychologisch welbevinden... Ze betekenen echter grotendeels hetzelfde en zullen doorheen deze module afwisselend worden gebruikt. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), de grootste organisatie die op internationaal niveau de normen en de agenda voor welzijn bepaalt, definieert psychische gezondheid als “een toestand van welzijn waarin de persoon zijn capaciteiten kan inzetten, waarin hij kan omgaan met de druk van het dagelijkse leven, waarin hij in staat is productief te zijn en een bijdrage kan leveren tot de gemeenschap waartoe hij behoort.” Psychische gezondheid is dus veel meer dan de afwezigheid vanklachten. Het is een complex concept dat bestaat uit verschillende componenten. Het wekt al jarenlang veel nieuwsgierigheid op wat nu juist de componenten zijn van welzijn en geluk. Verscheidene wetenschappers probeerden reeds de bouwstenen van psychische gezondheid samen te vatten in een model. Hoewel elk model een beetje anders is, zijn er duidelijk een aantal bouwstenen die regelmatig terugkomen. Deze bouwstenen zijn:
- Positieve emoties ervaren
- Het gevoel hebben dat wat je doet betekenis heeft
- Voldoening gevende activiteiten hebben
- Positieve relaties hebben waarin je je verbonden voelt met anderen.
Er is ook een andere manier om naar mentaal welzijn te kijken. Luister hieronder naar het verhaal van de draagkracht.
Draagkracht
Er zijn mensen die ernstig ziek worden, dierbaren verliezen of het financieel moeilijk hebben, maar toch een subjectief gevoel van welbevinden blijven ervaren. Hoe komt dat?
Psychisch gezond zijn betekent niet dat je geen moeilijkheden hebt. Wat wel belangrijk is, is het vermogen om je aan te passen wanneer tegenslagen zich voordoen. Met andere woorden, je weet hoe je met moeilijkheden kan omgaan en hoe je ervan kunt herstellen. We noemen dit vermogen ommet stress en tegenslag om te gaan “draagkracht”. Je hebt een grote draagkracht wanneer je genoeg kracht hebt om de lasten in je leven te kunnen dragen, zonder er onderdoor te gaan.
Maar wat maakt dat iemand nu een kleine of een grote draagkracht heeft? Draagkracht omvat zowel lichamelijke als psychologische factoren. Onze lichamelijke draagkracht wordt bepaald door de hoeveelheid stress of uitputting die je lichaam aankan. Dit is de hoeveelheid stress waarvan je lichaam nog in korte tijd van kan herstellen. Rust, slaap, beweging, gezonde voeding,... hebben hier een grote invloed op. Onze psychologische draagkracht zit wat anders in mekaar. Psychologische draagkracht heeft betrekking op onze mentale kracht om met tegenslagen om te gaan. Deze wordt bepaald door verschillende vaardigheden die in het kader hieronder worden beschreven.
Je hebt niet over alles controle in je leven. Je draagkracht wordt groter wanneer je dit kunt aanvaarden en niet piekert over dingen waar je niets aan kunt veranderen. In plaats daarvan ga je probleemoplossend denken over moeilijkheden waar je wél iets aan kunt veranderen: wat is het probleem en wat kan ik er aan doen? Daarnaast kun je haalbare doelen stellen om de gewenste verandering te bekomen en kun je de stappen bepalen die er genomen moeten worden om dit doel te bereiken.
Als je in jezelf gelooft, zie je tegenslagen als uitdagingen waar je van kan leren en als persoon uit kunt groeien. Je gelooft in je eigen kunnen en hebt vertrouwen dat je bekwaam bent om doelen te realiseren.
Het lukt vaak beter om een probleem op te lossen als we er niet alleen voor staan. Onze draagkracht wordt groter wanneer we kunnen aangeven aan onze omgeving wat er moeilijk loopt en waar we steun voor nodig hebben. Daarnaast zorgt dit ervoor dat we ons verbonden voelen met anderen.
Tenslotte is onze draagkracht groter wanneer we goed met emoties kunnen omgaan. Dit gaat zowel over onze eigen emoties als die van anderen. Goed kunnen omgaan met emoties houdt in dat je begrijpt waar emoties vandaan komen, dat je emoties kunt aanvaarden en verdragen en je emoties op een goede manier kunnen uiten en een plaats geven.
Samengevat kan er gesproken worden van een grote psychologische draagkracht als je gezonde manieren hebt om met moeilijkheden om te gaan. Deze vaardigheden bepalen in grote mate hoe mentaal gezond je je voelt. Dit wilt zeggen dat we de draagkracht en mentale gezondheid van cliënten kunnen versterken wanneer we als hulpverlener inzetten op deze vaardigheden.
Je zal merken dat de handvaten die in deze module worden aangereikt, eigenlijk neerkomen op het stimuleren van de vaardigheden bij de cliënt die de draagkracht vergroten. De nadruk ligt hierbij op samenwerking en zelfregie, wat wil zeggen dat je als hulpverlener de cliënt zelf richting helpt geven aan zijn leven door zijn inzicht te vergroten in zijn problemen en de doelen die hij wil bereiken. Je laat de cliënt zelf beslissingen maken. Daarbij probeer je het sociaal vangnet op te bouwen door de omgeving te betrekken. Je helpt doelen opstellen en tussenstappen bepalen die nodig zijn om deze doelen te bereiken. Dit wil niet zeggen dat je de cliënt in zijn eentje laat kiezen of alles alleen laat oplossen. Je probeert te werken met de krachten van de cliënt om tot goede oplossingen te komen. Hulpverlenen is een balans vinden tussen het ( h )erkennen van de kwetsbaarheden en oog hebben voor de krachten van de cliënt. Het is een balans tussen overnemen en overlaten: je neemt het roer over wanneer de cliënt overweldigd wordt, maar heb je ook oog voor de stappen die de cliënt zelf kan zetten.
Laatste wijziging: Friday, 6 January 2023, 12:59
